De grootste revoluties in cartografie zijn naar mijn mening de eerste kaarten ooit gemaakt, daarom ga ik in dit artikel dit onderwerp verder onderzoeken.
Vroegst bekende kaarten
Het is moeilijk te zeggen wat de vroegst bekende kaart was, omdat de term kaart te vaag is om dit te definiëren. Echter zijn er wel meerdere mogelijke kandidaten, hieronder de meest interessante:
Een gegraveerde mammoetslagstand
Deze slagtand is op 25.000 voor Christus gedateerd. Op de slagtand is een kaartachtige afbeelding gekerfd met een berg, rivier, valleien en routes. Het is een representatie van het gebied Pavlov in de Tsjechische republiek. Dit is het oudste mogelijke exemplaar van een kaart in de menselijke geschiedenis. Hieronder is een afbeelding te zien van dit artefact. [1]
Andere historisch interessante objecten zijn:
– Een kaart gekerfd op een mammoetbot in Mezhyrich dat ongeveer 15.000 jaar oud is.
– Stippen die dateren uit 14.500 v.Chr. die zijn gevonden op de wanden van de grotten van Lascaux (Frankrijk) brengen een deel van de nachtelijke hemel in kaart met sterren zoals Vega, Deneb, Altair en de Plejaden cluster. [2]
De eerste echte kaarten
De eerste echte kaarten werden gemaakt in Babylonië. Het Babylonische Rijk was een koninkrijk in Mesopotamië van 1800 tot 539 v.Chr. en word gezien als de eerste beschaving ter wereld. De oudste kaart vanuit Babylonië is een kleitablet gedateerd op 1400 v.Chr. Hierop is een riviervallei tussen twee heuvels te zien. Er staan notities op dat een land beschrijft als 354 iku (12 hectare). Het kleitablet was van een persoon genaamd Azala met misschien nog wel het interessantste de richtingen Noord, Oost, Zuid en West hierop aangegeven. [3]
Afb 1: Het kleitablet van Azala: Afb 2: Babylonische wereldkaart:
De Babylonische wereldkaart
De babylonische wereldkaart is de eerste wereldkaart in de menselijke geschiedenis.
Op de afbeelding rechts van het kleitablet is de Babylonische wereldkaart te zien. Dit is de oudste wereldkaart gevonden gedateerd op 600 v.Chr. Echter is deze kaart geen daadwerkelijke representatie van het land maar een symbolische representatie. De kaart heeft afkeur naar de Persen en Egyptenaren erin verwerkt twee volkeren in de buurt van Mesopotamië.
De kaart is gecentreerd op de Eufraat (een rivier die loopt door het hedendaags Syrië, Irak en Turkije), die van het noorden (boven) naar het zuiden (onder) stroomt. De stad Babylon ligt aan de Eufraat, in de noordelijke helft van de kaart. De monding van de Eufraat is aangeduid met “moeras” en “uitstroom”. Susa, de hoofdstad van Elam (gelegen in hedendaags Iran), is weergegeven in het zuiden, Urartu in het noordoosten en Habban, de hoofdstad van de Kassieten, is (onjuist) weergegeven in het noordwesten. Mesopotamië wordt omgeven door een cirkelvormige “bittere rivier” of oceaan, en zeven of acht “regio’s”, afgebeeld als driehoekige secties, liggen achter de oceaan. Er is gesuggereerd dat de afbeelding van deze “regio’s” als driehoeken erop zou kunnen duiden dat ze werden voorgesteld als bergen. [4]
Afbeelding 3: Het hedendaagse gebied van de kaart + de Eufraat
Afbeelding 4+5: De Babylonische wereldkaart
Welke andere historische civilisaties hebben na het Babylonische rijk kaarten gebruikt?
De Grieken
De eerste kaart in het oude Griekse rijk was gemaakt door Anaximander of Miletus.(c. 611–546 BC)
Hij geloofde dat de aarde een cylinder was op een stenen pilaar in de ruimte en beelde de wereld af als een schijf. Echter was dit niet een accurate representatie van het land [5]
De eerste griek die dit wel deed was Anaximander. Zijn kaart heeft het door de jaren niet overleefd echter heeft zijn opvolger “Hecatæus van Milete” (550–475 BC) 50 jaar later, een naar zijn mening verbeterde versie gemaakt.
Afbeelding 6: De wereld volgens Hecatæus
De eerste kaarten na de Grieken werden gemaakt door het Romeinse rijk en de Chinezen.
Hieronder zijn een aantal van deze kaarten te zien:
Wereldkaart van de Romeinen
Een zijden kaart uit de vroege Westelijke Han-dynastie (202 v.Chr. – 9 n.Chr.)
Bronnen:
1. Wolodtschenko, Alexander; Forner, Thomas (2007). “Prehistoric and Early Historic Maps in Europe: Conception of Cd-Atlas” (PDF). E-perimetron. 2 (2). ISSN 1790-3769.
2. Edney, Matthew H.; Pedley, Mary S. (eds.). “Cartography in the European Enlightenment”. The History of Cartography. Vol. 4. Chicago and London: University of Chicago Press.
3. Slide #100: The Earliest Known Map”. Henry Davis Consulting. Archived from the original on 20 August 2007. Retrieved 20 June 2006.
4. Lewy H., Lewy J., “The Origin of the Week and the Oldest West Asiatic Calendar”, The Hebrew Union College Annual 17 (1943), 1—146.
5. “henry-davis-image”. Henry Davis Consulting. Archived from the original on 10 September 2009. Retrieved 20 June 2006.
Afbeeldingen: Wikipedia (Creative commons licentie)